Bij alle belangrijke socialiserende krachten zul je een onderstroom aantreffen die macht wil verwerven en handhaven door het gebruik van woorden. Van medicijnman tot priester tot ambtenaar is dat altijd hetzelfde. Een geregeerde bevolking moet geconditioneerd worden in het aanvaarden van machtswoorden als reA

Lezing voor de Arrakische Militaire Academie door Prinses Irulan

A

'Het is misschien overbodig jullie dit te vertellen,' zei Farad'n, 'maar om elke vergissing te vermijden verklaar ik dat er een doofstom persoon op wacht is gezet die bevel heeft jullie beiden te doden zodra ik tekenen ga vertonen van behekst gedrag.'

Hij verwachtte niet dat deze woorden enige uitwerking zouden hebben. En zowel Vrouwe Jessica als Idaho bevestigden die verwachting.

Farad'n had de omgeving waarin het eerste onderzoek naar het tweetal zou plaats vinden met zorg gekozen, de oude binnenlandse audiA

Het nieuws van Arrakis vervulde Farad'n met een kalme uitgelatenheid. Leto, de mannelijke helft van de tweeling, was dood, omgebracht door een moordtijger. Ghanima, de overlevende helft van de tweeling, bevond zich onder de hoede van haar tante en heette gegijzeld te zijn. Het volledige verslag maakte veel duidelijk over de aanwezigheid van Idaho en Vrouwe Jessica. Ze zochten een vrijplaats. Corrino-spionnen meldden een wankel bestand op Arrakis. Alia had erin toegestemd een proef te ondergaan die 'proeve van bezetenheid' heette, waarvan de bedoeling niet helemaal was verklaard. Maar er was geen datum vastgesteld voor deze proef en twee Corrino-spionnen waren van mening dat hij wel nooit zou plaats vinden. Maar dit stond in ieder geval vast: er had strijd plaats gevonden tussen woestijn-Vrijmans en de Keizerlijke Vrijmanstroepen, een onvoldragen burgeroorlog die de regering tot een tijdelijke overeenkomst had gedwongen. Stilgars machtssfeer was nu neutraal terrein; dit was afgekondigd na een uitwisseling van gijzelaars. Ghanima was kennelijk als een van die gijzelaars beschouwd, hoewel niet helemaal duidelijk was hoe dat in zijn werk was gegaan.

Jessica en Idaho waren stevig vastgebonden aan suspensiestoelen naar de audiA

De waarschuwing was inderdaad overbodig. Jessica had de gewapende doofstomme bij de rechterwand zien staan met een oud, maar doeltreffend projectiel wapen in zijn hand. Ze liet haar blik ronddwalen over de uitheemse mozaA-eken in de zaal. De brede dooreengevlochten bladeren van de zeldzame ijzerbladstruik vormden, bezet met ovale parels, de middelste halve maan van het koepelvormige plafond. De vloer onder haar voeten bestond uit blokjes met afwisselend diamanthout en kabuzuschelpen die tussen randen van passaquetbotten in rechthoeken waren gerangschikt.

Die botten waren op hun kant gezet, gesneden met een laser en gepolijst. Allerlei uitgelezen harde materialen sierden de wanden in spanningsweefsel-patronen die de vier standen van het Leeuwembleem omzoomden waarop de afstammelingen van wijlen Shaddam IV aanspraak maakten. De leeuwen waren uitgevoerd in ruw goud.

Farad'n had verkozen zijn gevangenen staande te ontvangen. Hij droeg een korte uniformbroek en een licht goudkleurig jasje van feeA

'Welnu,' sprak Farad'n Jessica aan. 'Hebben jullie iets te zeggen?'

aIk zou graag weten waarom we zo geboeid zijn,' zei Jessica terwijl ze op het shigadraad wees.

'We hebben nog maar net een bericht van Arrakis dat jullie aanwezigheid hier verklaart,' zei Farad'n. 'Misschien laat ik jullie binnen kort losmaken.' Hij lachte. 'Als julliea' Hij zweeg toen zijn moeder door de deur achter de gevangenen binnenkwam.

Wensicia snelde langs Jessica en Idaho zonder ze een blik waardig te keuren, hield Farad'n een kleine boodschapkubus voor en activeerde hem. Hij bestudeerde het oplichtende vlakje, waarbij hij af en toe naar Jessica keek en dan weer naar de kubus. Het lichtende vlak werd donker en hij gaf de kubus terug aan zijn moeder en gebaarde dat ze hem aan Tyekanik moest laten zien. Terwijl ze dat deed keek hij met een bedenkelijk gezicht naar Jessica.

Na enige tijd ging Wensicia rechts naast Farad'n staan met de donkere kubus in haar hand, gedeeltelijk verborgen in een plooi van haar witte japon.

Jessica keek naar rechts naar Idaho, maar hij wendde zijn ogen af.

'De Bene Gesserit is ontstemd over mij,' zei Farad'n. 'Zij zijn van mening dat ik verantwoordelijk ben voor de dood van uw kleinzoon.'

Jessica hield haar gezicht vrij van elke emotie en ze dacht: Het verhaal van Ghanima is dus betrouwbaar, tenzij... De vermoedelijke onbekende factoren bevielen haar helemaal niet.

Idaho sloot zijn ogen, deed ze weer open en keek naar Jessica. Zij bleef naar Farad'n staren. Idaho had haar over zijn Rhajia-visioen verteld, maar ze leek onbezorgd. Hij kon haar gebrek aan emotie niet thuisbrengen. Maar het was duidelijk dat ze iets wist dat ze voor zich hield.

'De toestand is als volgt,' zei Farad'n en hij begon uiteen te zetten wat hij allemaal over de gebeurtenissen op Arrakis wist, zonder ook maar iets weg te laten. Hij besloot met de woorden: 'Uw kleindochter leeft nog, maar volgens zeggen bevindt zij zich onder de hoede van Vrouwe Alia. Dat zou u genoegen moeten doen.'

'Heb jij mijn kleinzoon gedood?' vroeg Jessica.

Farad'n antwoordde waarheidsgetrouw: 'Nee, ik niet. Ik ben kortgeleden op de hoogte gekomen van een complot, maar daar heb ik de hand niet in gehad.'

Jessica keek naar Wensicia, zag de wellustige uitdrukking op dat hartvormige gezicht en dacht: Haar werkt De leeuwin intrigeert voor haar welp. Dit was een spelletje dat de leeuwin tijdens haar leven nog wel eens zou kunnen berouwen.

Jessica richtte haar aandacht weer op Farad'n en zei: 'Maar de Zusters geloven dat jij hem hebt gedood.'

Farad'n wendde zich tot z'n moeder. 'Laat haar de boodschap zien.'

Toen Wensicia aarzelde, sprak hij op licht geA

Met een bleek gezicht hield Wensicia Jessica de kubus voor en activeerde hem. Woorden vloeiden over het vlak, in reactie op Jessica's oogbewegingen: 'Bene Gesserit Raad op Wallach XI dient officieel protest in tegen Geslacht Corrino inzake moord op Leto Atreides n. De Interne Veiligheidscommissie van de Landsraad wordt belast met de bewijsvoering. Er zal neutraal grondgebied gekozen worden en namen van rechters zullen aan alle partijen ter goedkeuring worden voorgelegd. Onmiddellijke reactie vereist. Namens de Landsraad, Sabit Rekush.'

Wensicia ging weer naast haar zoon staan.

'Wat ben je van plan te antwoorden?' vroeg Jessica.

Wensicia zei: 'Aangezien mijn zoon nog niet formeel geA-nstalleerd is als hoofd van het Geslacht Corrino, zal ikaWaar ga je heen?' Dat laatste was tegen Farad'n die zich, onder haar woorden, had omgedraaid en naar een zijdeur naast de waakzame doofstomme liep.

Farad'n stond stil en draaide zich half om. aIk ga terug naar mijn boeken en de andere bezigheden waarin ik meer belang stel.'

'Hoe durf je?' vroeg Wensicia. Uit haar hals kroop een donkerrode blos omhoog tot over haar wangen.

'Ik durf heel wat in mijn eigen naam,' zei Farad'n. 'Jij hebt beslissingen genomen uit mijn naam, beslissingen die ik buitengewoon onsmakelijk vind. Nu neem ik van dit ogenblik af zelf de beslissingen in mijn eigen naam of je zoekt maar een andere erfgenaam voor het Geslacht Corrino!'

Jessica liet vlug haar blik langs alle deelhebbers in dit conflict glijden en zag dat Farad'n echt kwaad was. De Bashar stond stijf in de houding en probeerde net te doen of hij niets had gehoord. Wensicia stond op de rand van een krijsende woedeuitbarsting. Farad'n leek volkomen bereid elke uitkomst van deze gok te aanvaarden. Jessica vond zijn houding bewonderenswaard en ze herkende in deze botsing heel wat dingen die voor haar van waarde zouden kunnen zijn. Kennelijk was de beslissing moordtijgers op haar kleinkinderen af te sturen genomen zonder dat Farad'n ervan wist. Er bestond maar weinig twijfel aan zijn oprechtheid toen hij zei dat hij pas iets over het complot had vernomen nadat het in beweging was gezet. De oprechte verontwaardiging in zijn ogen was niet mis te verstaan terwijl hij daar stond, bereid elke uitkomst te aanvaarden.

Wensicia zoog trillend een diepe teug lucht naar binnen. Toen: 'Uitstekend. De officiA

Als moeder en zoon eenmaal deze zaal uit zijn krijgen ze slaande ruzie, dacht Jessica. Maar ik denk toch dat hij heeft gewonnen. Toen liet ze haar gedachten weer gaan over de boodschap van de Landsraad. De Zusters hadden hun boodschappers zo uitstekend beoordeeld dat het de Bene Gesserit planning alle eer aandeed. In het officiA

'Ik wil graag een antwoord op mijn vraag,' zei Jessica tegen Farad'n toen hij zich omdraaide en haar aankeek.

'Ik zal de Landsraad vertellen dat ik met deze moord niets te maken had,' zei Farad'n. 'En ik zal eraan toevoegen dat ik de afkeer van de Zusters voor de gebruikte methode deel, hoewel ik niet helemaal ontevreden ben over het resultaat. Ik verontschuldig mij voor alle verdriet dat dit u eventueel heeft gedaan. Het ongeluk komt overal.'

Het ongeluk komt overal! dacht Jessica. 'Het geluk komt overal' was een geliefde uitdrukking van haar Hertog en Farad'n gedroeg zich op een manier die aangaf dat hij dat wist. Ze dwong zichzelf de mogelijkheid te negeren dat ze Leto echt omgebracht hadden. Ze moest aannemen dat Ghanima's angst om Leto haar had aangezet het hele plan van de tweeling in zijn geheel te onthullen. Dan zouden de smokkelaars Gurney in staat stellen Leto te ontmoeten en dan zou het plan van de Zusters uitgevoerd worden. Leto moest op de proef gesteld worden. Het moest. Zonder de proef was hij ten ondergang gedoemd zoals Alia ten ondergang was gedoemd. En Ghanima... Nu ja, dat kon ze later wel bekijken. Je kon mensen die al in de moederschoot bewust waren op geen enkele manier voor een Eerwaarde Moeder Gaius Helena Mohiam laten verschijnen.

Jessica slaakte een diepe zucht. 'Vroeg of laat,' zei ze, 'zal iemand op het idee komen dat jij en mijn kleindochter onze twee Geslachten zouden kunnen verenigen om de oude wonden te genezen.'

'Dit is al als mogelijkheid geopperd,' zei Farad'n terwijl hij vlug even naar zijn moeder keek. 'Mijn antwoord was dat ik er de voorkeur aan gaf de uitkomst van de jongste gebeurtenissen op Arrakis af te wachten. Een haastige beslissing is niet noodzakelijk.'

'Er bestaat altijd nog de mogelijkheid dat je mijn dochter al in de kaart hebt gespeeld,' zei Jessica.

Farad'n verstijfde. 'Verklaar u nader!'

'De zaken op Arrakis liggen anders dan jij denkt,' zei Jessica. 'Alia speelt haar eigen spel, het spel van de Gruwel. Mijn kleindochter is een gevaar, tenzij Alia een manier kan bedenken om haar te gebruiken.'

'U verwacht dat ik geloof dat u en uw dochter tegenover elkaar staan, dat Atreides tegen Atreides strijdt?'

A

Jessica keek naar Wensicia en toen weer naar Farad'n. 'Corrino strijdt tegen Corrino.'

Farad'ns mond vertrok in een wrange lach. 'Heel treffend. Hoe zou ik uw dochter in de kaart gespeeld kunnen hebben?'

'Door verwikkeld te raken in de dood van mijn kleinzoon, door mij te ontvoeren.'

'Ontvoeren...'

'Vertrouw die heks niet,' maande Wensicia hem.

'Ik kies zelf wel wie ik vertrouw, moeder,' zei Farad'n. 'Vergeef me, Vrouwe Jessica, maar die kwestie van ontvoeren begrijp ik niet helemaal. Ik had begrepen dat u en uw trouwe dienaara'

'Die Alia's echtgenoot is,' zei Jessica.

Farad'n bekeek Idaho schattend en toen keek hij de Bashar aan. 'Wat denk jij, Tyek?'

De Bashar had kennelijk gedachten van gelijke strekking als Jessica nu naar voren bracht. Hij zei: 'Haar redenering bevalt mij wel. Voorzichtigheid is geboden!'

'Hij is een ghola-mentat,' zei Farad'n. 'We zouden hem tot de dood toe kunnen beproeven zonder ooit een bepaald antwoord te vinden.'

'Maar het is een veilige werkhypothese dat de mogelijkheid bestaat dat we erin gelopen zijn,' zei Tyekanik.

Jessica wist dat dit het ogenblik was om haar slag te slaan. Als Idaho zich door zijn verdriet nu maar zou weten te beperken tot de rol die hij op zich had genomen. Ze vond het onaangenaam hem op deze manier te moeten misbruiken, maar er waren belangrijker overwegingen.

'Om te beginnen,' zei Jessica, 'zou ik kunnen verkondigen dat ik hier uit eigen vrije wil ben gekomen.' 'Interessant,' zei Farad'n.

'Je zou me moeten vertrouwen en me op Salusa Secundus volledige vrijheid moeten gunnen,' zei Jessica. 'Er zou geen enkele schijn mogen blijven bestaan dat ik onder druk die verklaring heb afgelegd.'

'Nee!' maakte Wensicia bezwaar.

Farad'n lette niet op haar. 'Wat voor reden zou u opgeven?' 'Dat ik de gevolmachtigde van de Zusters ben die hierheen gestuurd is om jouw opvoeding ter hand te nemen.' 'Maar de Zusters beschuldigena'

'Daarvoor is ook een beslissing van jou nodig,' zei Jessica.

'Vertrouw haar niet!' zei Wensicia.

Buitengewoon beleefd keek Farad'n haar aan en hij zei: 'Als je me nog een keer in de rede valt, laat ik je door Tyek verwijderen. Hij heeft je horen toestemmen in de formele installatie. Daardoor is hij nu aan mij gebonden.'

'Ze is een heks, zeg ik je!' Wensicia keek naar de doofstomme tegen de zijwand.

Farad'n aarzelde. Toen zei hij: 'Tyek, wat denk jij ervan? Ben ik behekst?'

'Volgens mij niet. Zija'

'Jullie zijn alle twee behekst!'

'Moeder!' Zijn stem klonk vlak en beslist.

Wensicia balde haar vuisten, probeerde iets te zeggen, draaide zich om en vluchtte de kamer uit.

Zich opnieuw tot Jessica richtend vroeg Farad'n: 'Zou de Bene Gesserit daarmee instemmen?'

'Zeker wel.'

Farad'n overwoog alles wat hieraan vast zat en lachte gespannen. 'Wat denken de Zusters bij dit alles te bereiken?' 'Jouw huwelijk met mijn kleindochter.'

Idaho wierp Jessica een onderzoekende blik toe, wilde kennelijk iets gaan zeggen, maar bleef zwijgen.

Jessica zei: 'Wilde je iets zeggen, Duncan?'

'Ik wilde zeggen dat de Bene Gesserit willen wat ze altijd gewild hebben: een heelal dat hen met rust laat.'

'Een voor de hand liggende veronderstelling,' zei Farad'n, 'maar ik begrijp eigenlijk niet waarom je ons hiermee onderbreekt.'

Idaho's wenkbrauwen schoten omhoog ter vervanging van het schouderophalen dat het shigadraad verhinderde. Hij lachte op een verwarrende manier.

Farad'n zag de lach, draaide zich vlug om en keek Idaho recht aan. 'Vind je me vermakelijk?'

'Ik vind deze hele toestand vermakelijk. Iemand in jouw familie heeft het Ruimtegilde gecompromitteerd door hen te gebruiken om de moordwerktuigen naar Arrakis te vervoeren, werktuigen waarvan de bedoeling niet geheim te houden was. Jij hebt de Bene Gesserit beledigd door een mannelijk persoon te doden die zij wilden gebruiken voor hun teeltproa'

'Zeg jij dat ik lieg, ghola?'

'Nee. Ik geloof dat je niets van het complot afwist. Maar ik vond dat de situatie wel even scherp gesteld moest worden.'

'Vergeet niet dat hij een mentat is,' maande Jessica.

'Dacht ik ook net,' zei Farad'n. Weer keek hij Jessica aan. 'Laten we zeggen dat ik u vrij laat en dat u die bekendmaking doet. Dan blijft daar nog steeds die kwestie van de dood van uw kleinzoon. De mentat heeft gelijk.'

'Was het je moeder?' vroeg Jessica.

'Heer!' zei Tyekanik waarschuwend.

'Het zit wel goed, Tyek,' Farad'n maakte een gemoedelijk gebaar. 'En als ik zou zeggen dat het mijn moeder was?'

Alles op het spel zettend om de interne breuk tussen de Corrino's te beproeven, zei Jessica: 'Je moet haar wraken en haar verbannen.'

'Heer,' zei Tyekanik, 'dit kan bedriegerij achter bedriegerij zijn.' Idaho zei: 'En Vrouwe Jessica en ik zijn de bedrogenen.' Farad'ns kinlijn verstrakte.

En Jessica dacht: Kom er niet tussen, Duncan! Niet nu! Maar Idaho's woorden hadden haar eigen Bene Gesserit logicavermogens in beweging gezet. Hij had haar geschokt. Ze begon zich af te vragen of er een mogelijkheid bestond dat ze gebruikt werd op een manier die ze niet begreep. Ghanima en Leto... De vroegtijdig bewusten konden putten uit talloze innerlijke ervaringen, een pakhuis vol goede raad dat veel uitgebreider was dan waar de levende Bene Gesserit afhankelijk van was. En dan was er nog die andere vraag: was haar eigen Genootschap wel helemaal eerlijk tegen haar geweest? Misschien vertrouwden ze haar nog niet helemaal. Ze had hen tenslotte een keer verradenavoor haar Hertog.

Farad'n keek Idaho met een verbaasd en nadenkend gezicht aan. 'Mentat, ik moet weten wat die Prediker voor jou betekent.'

'Hij heeft onze tocht hierheen geregeld. Ik... Wij wisselden nog geen tien woorden. Anderen namen de zaken voor hem waar. Hij zou... Paul Atreides kunnen zijn, maar ik heb niet genoeg gegevens om zeker van mijn zaak te zijn. Het enige wat ik zeker weet is dat ik weg moest en hij had een manier.'

'Je had het erover dat je bedrogen was,' bracht Farad'n hem in herinnering.

'Alia verwacht dat jij ons stilletjes zal vermoorden en alle bewijs daarvan verbergt,' zei Idaho. 'Nu ik haar van Vrouwe Jessica verlost heb, heb ik geen nut meer. En nu Vrouwe Jessica de doeleinden van de Zusters gediend heeft, heeft zij geen nut meer voor hen. Alia zal de Bene Gesserit ter verantwoording roepen, maar zij zullen winnen.'

A

Jessica sloot haar ogen om zich te concentreren. Hij had gelijk! Ze hoorde het aan de in zijn stem doorklinkende mentatkracht, die enorm ernstige uitspraak. Het patroon viel zonder mankeren op zijn plaats. Ze haalde vlug tweemaal adem, schakelde de geheugentrance in, liet de gegevens door haar gedachten gaan, beA

'Zeg niets meer, Duncan,' zei Jessica en ze bedacht treurig dat Leto haar nog zo gewaarschuwd had tegen de Bene Gesserit conditionering.

Idaho die net iets wilde gaan zeggen, sloot zijn mond.

aIk geef hier de bevelen,' zei Farad'n. 'Ga verder, mentat.'

Idaho zweeg.

Farad'n wendde zich half naar Jessica en bekeek haar vorsend.

Zij staarde naar een punt op de verste wand en dacht na over wat Idaho en de trance hadden opgebouwd. De Bene Gesserit had de Atreides-lijn natuurlijk niet laten vallen. Maar zij wilden een Kwisatz Haderach die zij in hun macht hadden en ze hadden te veel geA-nvesteerd in het lange teeltprogramma. Zij wilden dat het tot een openlijk treffen kwam tussen Atreides en Corrino, een toestand waarin zij als scheidsrechters tussenbeide konden komen. En Duncan had gelijk. Ze zouden eruit te voorschijn komen met zowel Ghanima als Farad'n in hun macht. Het was het enig mogelijke compromis. Het verwonderlijke was dat Alia dat niet had gezien. Jessica moest een brok in haar keel wegslikken. Alia... Gruwel! Ghanima had gelijk dat ze medelijden met haar had. Maar wie bleef over om met Ghanima medelijden te hebben?

'De Zusters hebben beloofd jou op de troon te plaatsen met Ghanima als levensgezel,' zei Jessica.

Farad'n deed een stap achteruit. Kon de heks zijn gedachten lezen?

'Ze zijn in het geheim te werk gegaan en niet via je moeder,' zei Jessica. 'Ze hebben je verteld dat ik niet van hun plan op de hoogte was.'

Jessica las de onthulling van Farad'ns gezicht af. Wat was hij onbevangen. Maar het was waar, het hele bouwsel. Idaho had getoond meesterlijke mentat-vermogens te bezitten door met de beperkte gegevens die hij tot zijn beschikking had de zaak tot op de kale vezels te doorzien.

A

'Ze hebben dus dubbelspel gespeeld en het u wel verteld,' zei Farad'n.

'Ze hebben me hier niets over verteld,' zei Jessica. 'Duncan had gelijk; ze hebben me bedrogen.' Ze knikte voor zich heen. Het was een klassieke vertragingsmanoeuvre geweest in het traditionele patroon van het Genootschapaeen redelijk verhaal dat zonder moeite aanvaard werd omdat het klopte met wat je over hun beweegredenen zou kunnen denken. Maar ze wilden Jessica uit de weg hebbenaeen foute zuster die al eens in gebreke was gebleven.

Tyekanik ging naast Farad'n staan: 'Heer, deze twee zijn te gevaarlijk oma'

'Wacht even, Tyek,' zei Farad'n. 'Ik vermoed hier machinaties in machinaties.' Hij keek Jessica aan. 'Wij hadden redenen om aan te nemen dat Alia zich zelf zou aanbieden om mijn bruid te worden.'

Idaho maakte een onwillekeurige beweging van schrik, maar wist zich verder te beheersen. Waar het shigadraad in zijn linkerpols had gesneden begon er bloed op de grond te druppelen.

Jessica stond zichzelf toe even haar ogen wijd open te sperren. Zij die de oorspronkelijke Leto had gekend als minnaar, vader van haar kinderen, vertrouweling en vriend, herkende zijn karakteristieke kille logica, nu gefilterd door de kronkels van een Gruwel.

'Zul je dat aanbod aannemen?' vroeg Idaho.

'Het wordt overwogen.'

'Duncan, ik zei dat je moest zwijgen,' zei Jessica. Ze richtte zich tot Farad'n. 'Haar prijs was het leven van twee onbelangrijke mensen-awij tweeA

'Wij vermoedden dat er verraad achter stak,' zei Farad'n. 'Was het uw zoon niet die zei "verraad veroorzaakt nieuw verraad"?'

'De Zusters zijn er op uit zowel de Atreides als de Corrino's in hun macht te krijgen,' zei Jessica. 'Is dat niet duidelijk?'

'We spelen nu met de gedachte uw aanbod te aanvaarden, Vrouwe Jessica, maar Duncan Idaho moeten we terugsturen naar zijn liefhebbende echtgenote.'

Pijn is een zenuwfunctie, bedacht Idaho. Pijn komt zoals licht tot het oog komt. Inspanning komt van spieren, niet van zenuwen. Het was een oude mentatoefening en in de tijdspanne van een ademteug maakte hij die af, boog zijn rechterpols en sneed een slagader door tegen het shigadraad.

Tyekanik was met een sprong bij de stoel, rukte de schakelaar om die de boeien losmaakte en schreeuwde om medische bijstand. Het was onthullend dat er onmiddellijk allerlei hulp kwam aansnellen door deuren die in wandpanelen verborgen zaten.

Duncan had altijd al een dwaas trekje, dacht Jessica.

Farad'n keek Jessica een ogenblik aan terwijl de dokters Idaho verzorgden. aIk zei toch niet dat ik zijn Alia zou aanvaarden.'

'Dat is niet de reden dat hij zijn pols doorsneed,' zei Jessica.

'O nee? Ik dacht dat hij zich gewoon uit de weg ruimde.'

'Zo dom ben je niet,' zei Jessica. 'Hou maar op je zo aan te stellen voor mij.'

Hij lachte. 'Ik weet heel goed dat Alia me te gronde zou richten. Zelfs de Bene Gesserit zou niet van me kunnen verwachten dat ik haar zou willen hebben.'

Jessica wierp een bezwaarde blik op Farad'n. Wat was deze jonge telg van het Geslacht Corrino voor iemand? Dom doen lukte hem niet erg. Weer dacht ze terug aan Leto's woorden dat ze een interessante leerling zou ontmoeten. En de Prediker wilde dit ook, zei Idaho. Ze wilde dat ze die Prediker ontmoet had.

'Zul je Wensicia verbannen?' vroeg Jessica.

'Het lijkt een redelijke ruil,' zei Farad'n.

Jessica keek naar Idaho. De dokters waren met hem klaar. Minder gevaarlijke boeien hielden hem nu vast op zijn zweefstoel.

'Mentats moeten voorzichtig zijn met absolute waarden,' zei ze.

'Ik ben moe,' zei Idaho. 'Je hebt er geen idee van hoe moe ik ben.'

'Bij overbelasting komt er zelfs een keer een eind aan trouw,' zei Farad'n. Weer keek Jessica hem schattend aan.

Farad'n die dit zag dacht: Mettertijd zal ze me goed kennen en dat zou waardevol kunnen zijn. Mijn eigen afvallige Bene Gesserit! Dat is het enige dat haar zoon had wat ik niet heb. Laat ze nu alleen maar een glimpje van me opvangen. De rest kan ze later wel zien.

'Een eerlijke ruil,' zei Farad'n. 'Ik aanvaard uw aanbod op uw voorwaarden.' Hij gebaarde naar de doofstomme bij de wand met ingewikkelde vingerbewegingen. De doofstomme knikte. Farad'n boog zich over de schakelaars van de stoel en maakte Jessica los.

Tyekanik vroeg: 'Heer, ben je er zeker van?'

aIs dit niet wat we besproken hebben?' vroeg Farad'n.

'Ja, maar...'

Farad'n grinnikte en zei tegen Jessica: 'Tyek vertrouwt mijn bronnen niet. Maar uit boeken en spoelen kan je alleen maar leren dat bepaalde dingen gedaan kunnen worden. Echt leren vereist dat je die dingen doet.'

Terwijl ze opstond uit haar stoel dacht Jessica daarover na. Haar gedachten keerden terug naar de handgebaren van Farad'n. Hij had een slagveldtaai naar Atreides-stijl! Dat duidde op zorgvuldig onderzoek. Er was hier iemand bewust bezig de Atreides na te volgen.

'Je zult natuurlijk willen,' zei Jessica, 'dat ik je onderwijs zoals de Bene Gesserits worden onderwezen.'

Farad'n lachte haar stralend toe. 'Het enige aanbod waartegen ik geen nee kan zeggen,' zei hij.